Zabytki

Babimojski Ratusz zbudowany został w połowie XIX wieku i jest jedną z zabytkowych budowli w tym mieście.

Zniszczony został 29 stycznia 1945 roku. Odbudowano go w latach 1961-1963, niestety, bez wieży. Umieszczono wówczas na nim napis  „Ziemia Babimojska od wieków Polska”. Wieża została dobudowana w 2004 roku.

Ratusz od 1963 roku jest siedzibą Urzędu Miejskiego. Każdego dnia w południe z wieży ratuszowej rozlega się hejnał Babimostu.

W miejscu, gdzie w czasach przedchrześcijańskich był wizerunek pogańskiego bóstwa, zbudowano drewniany kościół w XII lub XIII wieku. Początkowo był p.w. św. Piotra, stąd klucze w herbie miasta, a później p.w. św. Katarzyny. Spłonął w 1728 r. Odbudowany w latach 1730 – 1740 w stylu późnobarokowym jako świątynia p.w. św. Wawrzyńca. Pożar w 1832 r. zniszczył piękne barokowe wieże, które zrekonstruowane zostały dopiero w 1888 r.

W kościele parafialnym znajduje się poliptyk przedstawiający sceny z życia i męki Jezusa Chrystusa oraz sceny z życia świętych i męczenników, oparte na zbiorze podań zwanych „Legenda Aurea”– dzieło Mistrza z Gościeszowic z 1499 r. Mieści się tutaj również chór, który nie został zniszczony przez pożar w 1728 r. W bocznym ołtarzu umieszczono się obraz Matki Bożej „Gospodyni Babimojskiej”, powstały prawdopodobnie w XVI wieku.

Kościół zbudowany został w XVI wieku na cmentarzu rzymsko-katolickim, oddalonym wówczas od miasta. Był pod wezwaniem Matki Bożej. Konstrukcja drewniana powodowała, że wielokrotnie ulegał spaleniu. Po pierwszym pożarze odbudowany został w latach 1605 – 1609 przez rodziny Klocków, Kawków i Hamerczaków. Poświęcony został 4 czerwca 1610 roku przez biskupa poznańskiego Andrzeja Opalińskiego. Długoletnim kapelanem przy tym kościele był ksiądz Jacek Klimowicz, który oddał kościół pod opiekę św. Jacka Odrowąża.

W roku 1656 miasto wraz ze świątynią zostało spalone przez Szwedów. Kościół został szybko odbudowany. Biskup poznański Maciej Kurski poświęcił go 17 maja 1660 roku.

Stare Kramsko, jako wieś rycerska zorganizowana na prawie polskim, powstało na przełomie XII/XIII wieku. W 1320 roku ówczesny właściciel wsi – rycerz Miron z Lasocic – podarował ją klasztorowi cystersów z Obry, którzy byli jej właścicielami do XVIII wieku. Podczas „potopu szwedzkiego” w 1657 r. wieś „w popiół i gruzy zamieniono”. W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793 roku znalazła się w państwie pruskim. Przez cały okres zaborów i okupacji wieś zachowała polski charakter.

Od lat 80. XIX wieku działały tu liczne polskie organizacje. Pod przywództwem Teodora Spiralskiego mieszkańcy wsi uczestniczyli w Powstaniu Wielkopolskim, a po I wojnie światowej utworzyli Koło Związku Polaków w Niemczech – organizacji skupiającej całe polskie życie narodowe.1 maja 1929 roku powstała tu Polska Katolicka Szkoła Powszechna. 29 stycznia 1945 roku Stare Kramsko powróciło do Macierzy.

Nowe Kramsko, jako wieś rycerska zorganizowana na prawie polskim, powstało na początku XIII wieku. Historia mówi, że wieś powstała poprzez zasiedlenie terenów wokół Jeziora Kalisko przez mieszkańców wsi Stare Kramsko. Właściciele wsi - Hektor z rodu Leszczyców z Klępska i kasztelan zbąski z rodu Junoszów Sulko z Lasocic - na początku XIV wieku podarowali ją klasztorowi cystersów z Obry.

Po II rozbiorze Polski w 1793 roku wieś znalazła się w państwie pruskim, które przejęło dobra klasztorne. Ostatecznie znalazły się one w posiadaniu hrabiego von Unruh z Kargowej. Pod koniec XIX wieku ich właścicielem był Emil Rudelius, który w tym czasie wystawił pałac. Pełnił on rolę siedziby rodowej do 1945 r. 

W Powstaniu Wielkopolskim 1918/19 uczestniczyło wielu mieszkańców Ziemi Kramskiej. Do walki o niepodległość Polski przygotował ich oddział paramilitarnej organizacji – Polskiego Stowarzyszenia Gimnastycznego „Sokół”, do którego należało ponad 70 osób, a którym dowodził Teodor Spiralski. Około 25 jego podkomendnych wyruszyło do Poznania przed wybuchem powstania i uczestniczyło w nim od samego początku. Wraz z innymi wyzwolili Poznań i przeszli powstańczy szlak bojowy przez Grodzisk Wielkopolski, Rakoniewice, Wolsztyn, Chobienice, a 24 stycznia 1919 roku zajęli Babimost.

Wielu Kramszczan dołączyło wówczas do walczących z Niemcami oddziałów powstańczych. W nocy 2/3 lutego 1919 roku Powstańcy dokonali ataku na zgrupowanie wojsk niemieckich w Nowym Kramsku, którym dowodził porucznik von Kleist.

Już w 1311 r. istniał w Nowym Kramsku drewniany kościół p.w. św. Michała. Należał do parafii klępskiej, diecezji wrocławskiej. Od czasu przejęcia wsi, na początku XIV wieku, przez klasztor cystersów z Obry, plebanami kościoła byli jego mnisi. W połowie XVII wieku założono przy kościele szkołę parafialną i zmieniono wezwanie na Narodzenia Najświętszej Marii Panny. W latach 1759 – 1769 w miejsce drewnianego wybudowano kościół murowany. Fundatorem był opat klasztoru cystersów z Obry, Stanisław Pretendowski, który został też jego zarządcą. W 1855 r. została dobudowana wieża.

Kościół ma budowę jednonawową. Wzniesiony jest na planie owalnym, z prostą ścianą od zachodu. Po bokach nawy znajdują się dwie półkoliste kaplice, a z obu stron prezbiterium zakrystia i składzik. Wnętrze kościoła utrzymane jest w stylu późnobarokowym.

Obelisk poświęcony jest upamiętnieniu walk o wolność Ziemi Babimojskiej. Daty na nim oznaczają:

Rok 1655 to walka z najazdem szwedzkim w czasach „potopu”. Podjął ją Starosta Babimojski Krzysztof Żegocki, za co uzyskał chwalebne miano „Pierwszy Partyzant Rzeczypospolitej”. Utworzył on z miejscowej drobnej szlachty, mieszczan i chłopów oddział partyzancki, z którym zdobył Kościan i ruszył na odsiecz Jasnej Górze.

Wsie Podmokle Małe i Podmokle Wielkie mają wspólne losy. Powstały w XII wieku. W wiekach XIV – XVIII należały do dóbr królewskich, zarządzanych przez starostów babimojskich. Były wsiami sołeckimi, co świadczy o organizacji w oparciu o wzory niemieckie.

W Podmoklach Małych znajdował się młyn. W początkach XVII wieku mieszkańcy założyli cech rybacki, któremu statut w 1661 roku - w uznaniu zasług za walkę ze Szwedami w okresie „potopu” - nadał król Jan Kazimierz. Po II rozbiorze Polski od 1793 roku Podmokle Małe znalazły się w państwie pruskim.

Ewangelicy przybyli do Babimostu w połowie XVII wieku ze Śląska na zaproszenie starosty babimojskiego Krzysztofa Żegockiego. Byli tam prześladowani przez Habsburgów w okresie okrutnej wojny trzydziestoletniej (1618 – 1648) i dopiero w miastach wielkopolskich, m. in. w Babimoście znaleźli schronienie i normalne warunki do egzystencji.

Starosta działając w imieniu króla Jana Kazimierza Wazy zapewnił im swobody narodowe i religijne, udzielił zezwolenia na budowę domu modlitwy oraz wyznaczył tereny pod osadnictwo. Po przybyciu do Babimostu osadnicy niemieccy wybudowali nową dzielnicę – tzw. Nowe Miasto i świątynię przy nowej ulicy prowadzącej do Kargowej. Zniszczył ją całkowicie wielki pożar w 1781 r., w wyniku którego spaliła się również znaczna część miasta.

W latach 1782 – 1789 świątynię odbudowano i służyła wiernym wyznania ewangelickiego.
W 1945 r. wysiedlono ludność niemiecką, w tym większość ewangelików i od tego czasu kościół jest nieczynny.