Historia

Miasto Nowogród Bobrzański w obecnych granicach administracyjnych powstało 1 stycznia 1988 roku, z połączenia dwóch wsi: Nowogrodu Bobrzańskiego i Krzystkowic. Historia tych miejscowości graniczących ze sobą przez rzekę Bóbr jest całkowicie odmienna. W dokumentach Nowogród Bobrzański pojawia się po raz pierwszy już w 1202 roku – jako gród kasztelański. Powstał zapewne znacznie wcześniej, być może za czasów Bolesława Chrobrego. Usytuowany został na prawym stromym brzegu Bobru w odległości około 500 m na północny wschód miejsca przeprawy na rzece, w sąsiedztwie drogi Żagań-Zielona Góra, stanowiącej jedną z odnóg Traktu Solnego. Później na tym miejscu stanął zamek, a na sąsiednim wzgórzu podgrodzie z istniejącym do dziś kościołem Św. Bartłomieja. Obok grodu i podgrodzia powstała osada rzemieślniczo-handlowa, która około XII wieku otrzymała prawa miejskie. Na zachodnich rubieżach Polski we wczesnym średniowieczu była jedną z granicznych warowni. W okresie rozbicia dzielnicowego Nowogród Bobrzański należał do księstwa głogowskiego, a od początku XVI wieku do księstwa żagańskiego, z którym przez wieki dzielił polityczne losy. Do 1309 roku był własnością książęcą, następnie zaś w drodze kupna przeszedł w prywatne posiadanie zmieniających się rodów magnackich. W latach: 1350, 1479 oraz 1723 miasto pustoszyły pożary i zarazy. W 1664 roku Nowogród Bobrzański opuściła, uciekając przed Austriakami, ludność ewangelicka. Osiedliła się po przeciwnej stronie Bobru, w nowo założonych Krzystkowicach.

Krzystkowice otrzymały prawa miejskie w 1659 roku. Miasteczko założone zostało na planie w kształcie litery C z nieregularnym czworobocznym placem rynkowym. Ten układ zachował się częściowo do dzisiaj. W 1827 roku u stóp góry zamkowej odkryto źródła mineralne, do których przez kilkadziesiąt lat zjeżdżali się dość licznie kuracjusze. Po wybudowaniu linii kolejowej źródła zanikły. W czasie II wojny światowej w Krzystkowicach powstał obóz pracy niewolniczej. W latach 1940-1945 funkcjonowała w mieście fabryka materiałów wybuchowych. Przy jej budowie i produkcji zatrudnionych było około 20 tys osób. Fabryka wchodziła w skład koncernu I G FARBEN. Większość pracowników stanowili robotnicy cudzoziemscy, głównie obywatele ZSRR, Jugosłowianie, Belgowie, Holendrzy, Francuzi, Włosi, Czesi, Słowacy, Żydzi, a także Polacy. Łącznie na terenie obejmującym 45 km ² istniało 11 obozów. W 1945r. zostały wyzwolone przez Armię Radziecką.

Po wojnie Nowogród Bobrzański i Krzystkowice utraciły prawa miejskie. Obydwie miejscowości zaczęły rozwijać się dopiero w połowie lat 70-tych, po wybudowaniu Fabryki Domów, a następnie Zakładów Zbożowych. W roku 1975 połączono gminę Nowogród Bobrzański z gminą Krzystkowice. W skład gminy weszło 28 miejscowości. Według stanu na dzień 31.12.2012 r. miasto Nowogród Bobrzański liczy 5.120 mieszkańców.