Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31 lipca 2025 r „Trzebiechów – dawne sanatorium" zostało uznane za Pomnik Historii.

Rozporządzenie weszło w życie 7 sierpnia 2025 r.

Jest to drugi Pomnik Historii na terenie Powiatu Zielonogórskiego- obok kościoła w Klępsku- wpisany na listę Pomników Historii, a siódmy w województwie lubuskim.

Dawne sanatorium przeciwgruźlicze w Trzebiechowie, obecnie Dom Pomocy Społecznej, stanowi niewątpliwie wyjątkowy zabytek architektury w skali kraju. Jest to jedyne w Polsce dzieło, którego wystrój i wyposażenie zaprojektowane zostało przez belgijskiego twórcę secesji – Henrego van de Velde.

Zespół sanatoryjny wzniesiono w latach 1903 – 1905 z inicjatywy księżnej Marii Aleksandryny von Reuss, właścicielki tych ziem. Autorem projektu budynków, utrzymanych w nurcie neorenesansu północy, był architekt z Zwickau Max Schöndler.

Wystrój i wyposażenie wnętrz, autorstwa van de Veldego, na który składają się głównie stolarki drzwiowe, klatki schodowe, meble czy szablonowe wzory ornamentalne ścian są wzorcowym przykładem secesji, której znakiem rozpoznawczym jest falująca linia. Henry van de Velde był jednym z czołowych twórców i teoretyków secesji. Określał się propagatorem „Nowego Stylu".

Trzebiechowskie sanatorium wraz z parkiem przetrwało do naszych czasów bez większych zmian. Jako dzieło związane z czołowym twórcą europejskiej secesji, w pełni zasługuje na wyróżnienie i docenienie.